Biết về những cạm bẫy phổ biến này sẽ giúp bạn tránh khỏi những sai lầm không đáng có.
Đối với những người mới muốn tham gia vào thị trường chứng khoán, giai đoạn bắt đầu có thể là rào cản lớn nhất cần phải vượt qua. Liệu người mới bắt đầu nên mua cổ phiếu của các quỹ tương hỗ, quỹ hoán đổi danh mục (ETF), hay cổ phiếu riêng lẻ của các công ty? Liệu có thời điểm nào là thời điểm thích hợp để mua hay không? Làm thế nào để chọn một công ty môi giới cho mình?
Những câu hỏi này chỉ là một vài trong số nhiều câu hỏi có thể khiến nhà đầu tư tê liệt khi phân tích tình hình. Khi nghiệm của người đi trước cho thấy nhà đầu tư mới không nên canh thời điểm để bước vào thị trường mà nên kiên nhẫn dành thời gian cho khoản đầu tư của mình tăng trưởng. Vì vậy, điều quan trọng nhà đầu tư mới cần làm là phải đặt ra các mục tiêu đầu tư rõ ràng, mở tài khoản môi giới với một công ty đáng tin cậy và bắt đầu đầu tư với tầm nhìn dài hạn. Theo thời gian, nhà đầu tư sẽ có thêm kiến thức và có thể thay đổi chiến lược đầu tư. Nhưng bắt đầu càng sớm càng tốt và không làm phức tạp hóa vấn đề là một bước khởi đầu tốt.
Điều quan trọng là phải tránh các sai lầm nhiều nhà đầu tư mới thường mắc phải khi bắt đầu tham gia thị trường. Trong bài viết này, chúng ta sẽ điểm qua một số sai lầm phổ biến nhất trong đầu tư và làm cách nào để tránh các sai lầm này.
Nội dung bài viết
1. Đầu tư bằng khoản tiền đáng ra được sử dụng cho mục đích khác
Nếu bạn có nợ thẻ tín dụng hoặc các khoản vay với lãi suất cao, tốt hơn hết là bạn nên trả hết các khoản nợ đó trước khi đầu tư vào cổ phiếu. Lợi nhuận trung bình hàng năm của S&P 500 trong giai đoạn 2000-2020 là 8.09%. Trong giai đoạn này, có năm năm S&P 500 đã làm mất tiền của nhà đầu tư. Nhiều thẻ tín dụng tính lãi suất hàng năm ít nhất là 18%. Bạn sẽ cải thiện tốt hơn tình hình tài chính tổng thể của mình nếu loại bỏ trước tiên các khoản nợ lãi cao và thiết lập một quỹ tiết kiệm khẩn cấp có khả năng trang trải cho chi phí sinh hoạt của bạn trong tối thiểu sáu tháng trước khi bắt đầu đầu tư tiền vào thị trường chứng khoán.
2. Không thiết lập các mục tiêu đầu tư rõ ràng
Bạn cần có tầm nhìn rõ ràng về lý do tại sao bạn đầu tư. Bạn có thể muốn mua nhà, để dành cho con cái học đại học, chuẩn bị nghỉ hưu hay bất kỳ mục tiêu nào khác. Vạch ra tầm nhìn rõ ràng là một bước cần thiết để xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp, tập hợp danh mục đầu tư phù hợp và đặt ra các mục tiêu phù hợp. Vạch rõ mục tiêu đầu tư sẽ giúp bạn thiết lập dòng thời gian cho chiến lược đầu tư của mình. Một người 35 tuổi đang đầu tư để nghỉ hưu có thể cần xây dựng một danh mục đầu tư khác với một người cùng tuổi đang đầu tư cho việc học đại học của con mình đang ở tuổi trước vị thành niên.
Ghi chú: cổ phiếu thường được xem là khoản đầu tư dài hạn và nên được giữ trong khoảng thời gian vài năm.
3. Mua các sản phẩm tài chính mà bạn chưa hiểu đầy đủ
Peter Lynch, một cựu giám đốc quỹ tương hỗ Fidelity và người mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các nhà đầu tư trong giai đoạn 1977-1990, là người ủng hộ mạnh mẽ việc đầu tư vào các công ty có sản phẩm hoặc dịch vụ mà bạn hiểu. Có thể bạn nên bắt đầu với lĩnh vực bạn đang làm việc hoặc hiểu biết rất rõ.
Lời khuyên của Lynch cũng có thể được hiểu là nhà đầu tư nên hoàn thành việc đánh giá kỹ lưỡng về một công ty, đối thủ cạnh tranh và ngành nghề kinh doanh của công ty trước khi mua cổ phiếu của công ty đó. Có quá nhiều nhà đầu tư chạy theo các công ty hoặc lĩnh vực hot mà không hiểu rõ về các công ty hoặc lĩnh vực này. Nếu bạn tự tin rằng một lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng dài hạn (chẳng hạn như công nghệ sinh học), nhưng bạn không cảm thấy thoải mái khi đầu tư vào một công ty duy nhất trong lĩnh vực đó, bạn nên tìm một quỹ tương hỗ hoặc quỹ ETF có uy tín tập trung vào ngành đó để phòng ngừa rủi ro cho bạn.
4. Giao dịch quá thường xuyên
Trong thế giới giao dịch cổ phiếu không phải trả phí hoa hồng ngày nay, việc giao dịch mua và bán cổ phiếu thường xuyên có thể trở nên rất cám dỗ. Tuy nhiên, có nhiều nghiên cứu cho thấy chiến lược thường xuyên mua và bán cổ phiếu với mục đích mua thấp và bán cao thường tạo ra ít lợi nhuận hơn so với chiến lược mua và nắm giữ. Nghiên cứu gần đây của Trường Kinh doanh Sauder thuộc Đại học British Columbia cho thấy các nhà đầu tư cố gắng canh thời điểm thị trường thường không chỉ thu được lợi nhuận thấp hơn mà còn khiến danh mục đầu tư của họ biến động nhiều hơn. Nói cách khác, họ phải chấp nhận rủi ro nhiều hơn nếu giao dịch thường xuyên.
Giao dịch trong ngày – được Cơ quan Quản lý ngành Tài chính (FINRA) định nghĩa là mua rồi bán hoặc bán khống (đầu cơ trên niềm tin cổ phiếu giảm giá), sau đó mua lại cùng một chứng khoán trong cùng một ngày – đang ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều trader giao dịch hàng ngày mua cổ phiếu ký quỹ (bằng tiền đi vay) hoặc sử dụng đòn bẩy (vay để mua thêm tài sản) để mua chứng khoán. Chiến lược này có thể dẫn đến thua lỗ rất lớn.
5. Mua cổ phiếu mà không đọc các báo cáo thường niên mẫu 10-K
Mỗi năm, hầu hết các công ty Hoa Kỳ đều được yêu cầu nộp báo cáo mẫu 10-K cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). Các báo cáo này cung cấp đánh giá chi tiết về một công ty, những rủi ro mà công ty phải đối mặt, kết quả hoạt động và kết quả tài chính trong năm tài chính của công ty. Các giám đốc điều hành của công ty cũng có thể thảo luận về quan điểm của họ đối với kết quả kinh doanh và chiến lược của công ty trong tương lai trong báo cáo này.
Một phiên bản ngắn hơn của 10-K, được gọi là 10-Q, được các công ty nộp lên SEC mỗi quý. Cả báo cáo 10-K và 10-Q đều chứa nhiều thông tin các nhà đầu tư nên xem xét trước khi mua cổ phiếu. Nhà đầu tư có thể tải miễn phí các tài liệu này từ trang web của công ty hoặc các cơ sở dữ liệu công cộng như EDGAR của SEC.
6. Mua cổ phiếu ký quỹ
Một tài khoản tiền mặt với giới hạn môi giới chỉ cho phép nhà đầu tư mua số cổ phiếu có giá trị tối đa bằng với số tiền có trong tài khoản. Trong khi đó, một tài khoản ký quỹ sẽ cho phép nhà đầu tư vay tiền từ công ty môi giới để mua chứng khoán. Tài khoản ký quỹ giúp tăng sức mua của nhà đầu tư, nhưng cũng khiến nhà đầu tư chịu thêm rủi ro. Nói cách khác, bạn có thể mất nhiều tiền hơn số tiền bạn có để đầu tư. Công ty môi giới có thể buộc bạn bán một phần số cổ phiếu đã mua ký quỹ khi giá của các cổ phiếu này giảm xuống. Trong trường hợp cực đoan, công ty môi giới còn có thể bán cổ phiếu của nhà đầu tư mà không cần tham khảo ý kiến của chủ sở hữu tài khoản để thanh toán cho khoản thiếu hụt trong tài khoản ký quỹ.
Cảnh báo: tài khoản ký quỹ cực kỳ rủi ro và thường không thích hợp cho các nhà đầu tư mới bắt đầu.
7. Để cảm xúc thúc đẩy các quyết định đầu tư
Bất kỳ hoạt động nào liên quan đến một số tiền đáng kể đều có khả năng gây xúc động. Thành công ngắn hạn trên thị trường chứng khoán có thể khiến nhà đầu tư phấn khích; và những tổn thất ngắn hạn có thể khiến nhà đầu tư tuyệt vọng. Cả hai cảm xúc đều có thể dẫn đến những sai lầm trong đầu tư. Như chúng ta đã thảo luận, nhà đầu tư nên sử dụng nhiều công cụ khác nhau để nghiên cứu cổ phiếu mà họ đang cân nhắc mua hoặc đã sở hữu. Các công cụ có thể sử dụng bao gồm các báo cáo 10-K và 10-Q, thông tin chi tiết của các chuyên gia tài chính, tin tức, các chuyên gia tư vấn đầu tư chuyên nghiệp hoặc các chuyên gia lập kế hoạch tài chính.
Theo SEC, nhà đầu tư đang chuyển sang sử dụng các nền tảng mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến để thu thập dữ liệu và ý tưởng đầu tư. Cơ quan này cảnh báo rằng thông tin được đăng trên các nền tảng này có thể không chính xác, không đầy đủ hoặc gây hiểu lầm. Bài đăng trên mạng xã hội có thể ẩn dấu mục đích xấu không phục vụ tốt nhất cho lợi ích của nhà đầu tư. Cách thông tin được trình bày có thể dẫn đến các quyết định mua hoặc bán thúc đẩy bởi cảm xúc và sự thôi thúc, đây là một cách tiếp cận đầu tư đầy rủi ro.
8. Không đa dạng hóa
Nếu đa dạng hóa không phải là nguyên tắc đầu tư số một thì cũng là một trong ba nguyên tắc hàng đầu. Xây dựng danh mục đầu tư với nhiều loại cổ phiếu hoặc quỹ tương hỗ trong nhiều lĩnh vực khác nhau là cách tốt nhất để duy trì mức rủi ro và lợi nhuận phù hợp trong các tình huống khác nhau của thị trường. Nhà đầu tư cũng nên tính đến việc nắm giữ trái phiếu, tiền mặt và các loại tài sản khác để giúp cân bằng rủi ro của cổ phiếu. Đa dạng hóa cổ phiếu không chỉ có nghĩa là nắm giữ cổ phiếu của các công ty lớn và nhỏ của Hoa Kỳ trong các ngành và lĩnh vực khác nhau. Đa dạng hóa còn có thể là sở hữu cổ phiếu của các công ty có trụ sở tại các quốc gia khác hoặc cổ phiếu của các quỹ tương hỗ đầu tư trên thị trường quốc tế.
Kết luận
Bắt đầu đầu tư có thể rất đáng sợ, nhưng nếu bạn nhận thức được những cạm bẫy thường gặp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết để tránh các cạm bẫy này, cũng như bắt đầu từ từ và không ngừng học hỏi, bạn sẽ có thể thành công với sự nghiệp đầu tư trong dài hạn.
Nhiều nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán cảm thấy thoải mái khi bắt đầu với các quỹ chỉ số mô phỏng theo lợi nhuận của một chỉ số cụ thể trên thị trường và tìm hiểu thêm về cách nghiên cứu các công ty trước khi mua cổ phiếu riêng lẻ. Tất nhiên, một chiến lược khôn ngoan vẫn là tham khảo ý kiến của một cố vấn tài chính chuyên nghiệp, người có thể giúp bạn điều chỉnh khớp các mục tiêu đầu tư với cách tiếp cận của bạn.
