Khi nói về tiền mặt, nhiều người có lẽ sẽ liên tưởng đến đồng tiền tồn tại dưới dạng vật chất, cầm nắm sờ được. Tiền giấy và tiền xu kim loại là hai trong số những hình thức tiền tệ được sử dụng phổ biến nhất, nhưng cũng có những loại tiền mặt khác mà mọi người và doanh nghiệp thường sử dụng. Trong thế giới tài chính, tiền mặt bao gồm tiền tệ vật chất, số dư tài khoản ngân hàng và thậm chí cả séc mà doanh nghiệp chưa chuyển thành tiền mặt.
Nội dung bài viết
Các khoản tương đương tiền là gì?
Hầu hết các doanh nghiệp đều theo dõi tình hình tài khoản tiền mặt và cả các khoản tương đương tiền của họ. Những tài sản như trái phiếu ngắn hạn, tín phiếu kho bạc và số dư trong quỹ đầu tư chính là các khoản tương đương tiền.
Còn về trường hợp của cổ phiếu, người nắm giữ có thể nhanh chóng bán chúng cho một người mua khác trên thị trường chứng khoán và nhận được khoản thanh toán gần như ngay lập tức. Nếu một doanh nghiệp nắm giữ cổ phiếu và cần thanh toán nợ, thì doanh nghiệp đó có thể bán cổ phiếu để cấp vốn trả nợ mà không phải bận tâm gì.
Tín phiếu kho bạc cũng tương tự, nếu một doanh nghiệp cần tiền mặt gấp, thông thường họ chỉ phải đợi vài tuần để thanh lý tín phiếu thành tiền mặt hoặc có thể bán ngay cho người mua khác.
Nguồn gốc tiền mặt
Con người đã sử dụng tiền tệ vật chất trong nhiều thiên niên kỷ qua với cùng một hệ thống tạo lập và trao đổi giống như khi đã phát triển công nghệ và thay đổi nền kinh tế.
Trước khi có tiền mặt, hầu hết các xã hội đều vận hành theo hệ thống hàng hóa đổi lấy hàng hóa trực tiếp. Người nông dân sẽ đổi ngũ cốc lấy rau quả của người khác. Phương thức hàng đổi hàng cuối cùng đã nhường chỗ cho một hệ thống mới gọi là tiền tệ hàng hóa (hàng hóa đóng vai trò là tiền tệ). Đối với mỗi khu vực địa lý nhất định, một mặt hàng chung mà hầu hết mọi người đều cần và sử dụng sẽ được xem là đơn vị tiền tệ thực tế.
Nhược điểm của tiền tệ hàng hóa là chúng khó vận chuyển với số lượng lớn cùng một lúc, chính vì vậy, những đồng tiền vật chất đầu tiên đã ra đời.
Quốc gia đầu tiên sử dụng tiền vật chất ở thế giới phương Tây là Lydia (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một đồng xu có hình một con sư tử và ghi niên đại vào những năm 700 trước Công nguyên. Những ví dụ phổ biến và sớm nhất về tiền giấy đến từ Trung Quốc vào khoảng năm 960 sau Công nguyên.
Trong giai đoạn sơ khai của tiền giấy và tiền kim loại, các hình thức tiền tệ này đóng vai trò như một loại bút tệ (representative currency). Tiền xu hoặc tiền giấy đại diện cho một loại hàng hóa có giá trị và người nắm giữ có quyền chọn cách đổi tiền của họ để lấy hàng hóa đó. Ví dụ, người dùng có thể đổi đồng bảng Anh lấy một pound bạc (1 pound khoản 0,45 kg). Một trong những tiêu chuẩn phổ biến nhất cho bút tệ chính là bản vị vàng.
Tiền pháp định (fiat money) cuối cùng đã thay thế bút tệ, trở thành dạng tiền mặt được sử dụng phổ biến nhất. Hoa Kỳ đã từ bỏ chế độ bản vị vàng vào năm 1971 và hầu hết các nước trên thế giới đã làm theo. Ngày nay, bạn sẽ không thể chuyển đổi tiền pháp định thành một loại hàng hóa tương đương nữa. Thay vào đó, tiền pháp định có giá trị đơn giản chỉ vì mọi người đều nhất trí rằng chúng có giá trị.
Nhiều hoạt động giao dịch tiền mặt hiện nay đều được thực hiện dưới dạng điện tử thông qua chuyển khoản hoặc thẻ ghi nợ.
Thế giới có nên tiếp tục duy trì tiền mặt?
Đối với một số người, nếu hoàn toàn không dùng tiền mặt thì điều đó sẽ khiến cuộc sống tài chính của họ trở nên dễ dàng hơn nhiều. Đối với những người khác, sử dụng tiền mặt vật chất sẽ giúp họ lập ngân sách và chi tiêu hàng ngày dễ dàng hơn.
Nếu bạn chỉ đi mua sắm tại các cửa hàng có chấp nhận thanh toán thẻ hoặc các hình thức chuyển khoản điện tử khác và bạn bè của bạn cũng sử dụng ứng dụng chuyển khoản ngang hàng, thì phong cách sống không tiền mặt có thể sẽ phù hợp với bạn. Nhưng nếu bạn sống ở nơi có nhiều doanh nghiệp chỉ chấp nhận tiền mặt vật chất hoặc bạn bè xung quanh chỉ thích sử dụng tiền mặt để thanh toán sau một đêm đi chơi, bạn sẽ phải tiếp tục sử dụng tiền mặt.
Về khía cạnh xã hội, một xã hội không dùng tiền mặt sẽ không cần phải chịu chi phí in tiền hoặc vận hành các ngành liên quan đến tiền tệ vật chất, chẳng hạn như xây dựng các trụ máy ATM và cung cấp dịch vụ bảo mật cho các hoạt động chuyển tiền mặt với khối lượng lớn.
Ngược lại, một xã hội không dùng tiền mặt sẽ khiến mọi người khó thực hiện các khoản giao dịch bảo mật hơn và có thể khiến những người không có điều kiện tiếp cận với dịch vụ ngân hàng mất đi cơ hội tham gia vào các hoạt động lớn của nền kinh tế.
Khi nào nhà đầu tư nên vay vốn hoặc sử dụng tiền mặt?
Mọi người sẽ thường cân nhắc sử dụng tiền mặt khi họ cần thực hiện một khoản giao dịch lớn. Ví dụ, khi mua một chiếc xe hơi, bạn có thể sẽ băn khoăn giữa việc trả tiền mặt hoặc mua dưới hình thức vay.
Nếu bạn không đủ khả năng tiền mặt để mua hàng, thì phương án vay vốn có thể là lựa chọn duy nhất của bạn. Khi bạn có đủ tiền để trả cho một thứ gì đó bằng tiền mặt, bạn vẫn nên suy nghĩ về những ưu và nhược điểm riêng.
Một trong những lợi ích của việc thanh toán bằng tiền mặt là bạn không phải lo lắng về việc phát sinh nợ mới hay thanh toán lãi suất hàng tháng (lãi suất cộng vào tiền vay gốc). Khi sử dụng tiền mặt, điểm tín dụng của bạn cũng sẽ không bị ảnh hưởng.
Trong khi đó, với phương án vay vốn, bạn sẽ không phải trả trước toàn bộ số tiền đang có trong tay. Nếu lãi suất áp dụng cho khoản vay chỉ ở mức thấp, bạn có thể hưởng lợi bằng cách vay vốn.
