Hãy cùng tìm hiểu cách thức hoạt động của các nhà tạo lập thị trường và tầm quan trọng của họ.
Nhà tạo lập thị trường là một công ty hoặc cá nhân sẵn sàng mua hoặc bán một chứng khoán. Nhờ vậy, các nhà đầu tư có thể mua và bán chứng khoán đó bất cứ khi nào họ muốn. Hãy nhớ rằng mỗi khi bạn mua hoặc bán một khoản đầu tư, sẽ luôn phải có một bên khác ở đầu bên kia của giao dịch đó. Bên đó thường là nhà tạo lập thị trường.
Nhà tạo lập thị trường sẽ cập nhật các mức giá mà họ sẵn sàng mua hoặc bán và số lượng chứng khoán mà họ sẵn sàng mua hoặc bán tại mỗi mức giá. Hãy cùng tìm hiểu sâu vào cách các nhà tạo lập thị trường hoạt động, tại sao họ lại quan trọng với thị trường chứng khoán và cách họ kiếm tiền.
Nội dung bài viết
Tìm hiểu về các nhà tạo lập thị trường
Các nhà tạo lập thị trường thường là các ngân hàng hoặc các công ty môi giới cung cấp các dịch vụ giao dịch. Việc tạo lập thị trường cho chứng khoán giúp các ngân hàng và công ty môi giới này đẩy mạnh các hoạt động giao dịch và sử dụng dịch vụ mà họ cung cấp.
Các nhà tạo lập thị trường thường dự trữ những chứng khoán mà họ mua bán. Ngoài ra, họ liên tục cập nhật các mức giá mà họ sẵn sàng trả để mua thêm cổ phiếu (giá bid hay giá đặt mua) và giá mà họ sẵn sàng bán cổ phiếu (giá ask hay giá chào bán). Chênh lệch giữa giá mua và giá bán được gọi là chênh lệch giá mua – bán (spread).
Khi một nhà tạo lập thị trường nhận được lệnh mua, họ sẽ ngay lập tức bán cổ phiếu từ nguồn dự trữ cổ phiếu của mình với giá niêm yết để thực hiện lệnh. Nếu nhận được lệnh bán, họ sẽ mua cổ phiếu với giá niêm yết và thêm chúng vào nguồn dự trữ của mình. Họ sẽ đóng vai trò cả hai bên của giao dịch, ngay cả khi không có lệnh mua/lệnh bán tương ứng để hoàn tất giao dịch.
Các nhà tạo lập thị trường được quản lý giám sát bởi sàn giao dịch mà họ hoạt động trên đó cũng như bất kỳ cơ quan quản lý ngành tài chính nào ở quốc gia mà họ đặt trụ sở với tư cách là các đại lý môi giới. Các sở giao dịch tại Hoa Kỳ được quản lý giám sát bởi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). Các đại lý môi giới cũng phải đăng ký với FINRA (tổ chức chính giám sát và quản lý các công ty môi giới và môi giới chứng khoán của Hoa Kỳ).
Các nhà tạo lập thị trường ở các thị trường khác nhau và hoạt động trên các sàn giao dịch khác nhau phải tuân theo các quy tắc khác nhau về những gì họ được phép mua và bán cùng các loại giao dịch mà họ có thể thực hiện.
Cách các nhà tạo lập thị trường cải thiện thị trường
Chức năng chính của nhà tạo lập thị trường là giảm thiểu sự biến động và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hình thành giá trên thị trường chứng khoán. Họ thực hiện chức năng này bằng cách cung cấp một phạm vi giao dịch giới hạn về các loại chứng khoán mà họ mua bán. Nhà tạo lập thị trường tạo ra luồng giao dịch tự do bởi vì họ sẽ đóng luôn vai trò của một bên giao dịch, ngay cả khi không có người mua hoặc người bán khớp lệnh, để có thể hoàn thành giao dịch ngay lập tức.
Nếu các nhà tạo lập thị trường không tồn tại, mỗi người mua sẽ phải đợi một người bán khớp lệnh của họ. Giao dịch sẽ phải mất nhiều thời gian để hoàn tất, đặc biệt nếu không có người mua hoặc người bán nào sẵn sàng chấp nhận mua/bán tất cả số cổ phiếu theo theo lệnh bán/mua của họ. (Có nghĩa là hoặc là họ lấy toàn bộ số lượng cổ phiếu họ đã đặt mua hoặc là không cổ phiếu nào.) Nếu không có các nhà tạo lập thị trường, hầu hết các chứng khoán sẽ không có đủ thanh khoản để đáp ứng khối lượng giao dịch ngày nay.
Cách các nhà tạo lập thị trường kiếm tiền
Một nhà tạo lập thị trường đưa ra hai báo giá: Một là giá mà họ sẵn sàng mua chứng khoán và hai là giá mà họ sẵn sàng bán. Giá bán của nhà tạo lập thị trường luôn cao hơn giá mua, song thường chỉ chênh lệch vài xu. Như đã lưu ý ở trên, chênh lệch giữa giá mua và giá bán được gọi là chênh lệch giá mua – giá bán (spread).
Các nhà tạo lập thị trường kiếm được tiền từ chênh lệch giá mua-bán qua khối lượng giao dịch mà họ thực hiện. Vì vậy, một nhà tạo lập thị trường mua cổ phiếu với giá thấp hơn so với giá mà họ bán dù trung bình chỉ vài xu, song với khối lượng giao dịch đủ lớn thì mức chênh lệch này vẫn sẽ tạo ra một khoản thu nhập đáng kể.
Ví dụ: nếu Apple (NASDAQ: AAPL) đang giao dịch quanh mức 175 đô la cho mỗi cổ phiếu, nhà tạo lập thị trường có thể đưa ra giá chào mua (giá mà họ sẵn sàng mua) là 174,95 đô la và giá chào bán (giá mà họ sẵn sàng bán ) là $ 175,05. Mức chênh lệch 0,10 USD có vẻ không nhiều đối với các nhà đầu tư cá nhân, song hãy nghĩ đến 90 triệu cổ phiếu Apple được trao tay mỗi ngày. Nếu mọi giao dịch mua cổ phiếu của Apple đều thông qua một nhà tạo lập thị trường, thì tổng số tiền chênh lệch họ bỏ túi mỗi ngày sẽ lên tới 9 triệu USD.
Tuy nhiên, nhà tạo lập thị trường cũng phải chấp nhận một số rủi ro. Không có gì đảm bảo rằng họ sẽ có thể tìm được người mua hoặc người bán chấp nhận giá niêm yết của nó. Và cũng có thể có nhiều người bán hơn người mua khiến cổ phiếu dự trữ của họ bị đẩy cao lên và từ đó giá bán của họ phải giảm xuống, hoặc ngược lại. Hơn nưã, nếu thị trường đi theo hướng bất lợi với một nhà tạo lập thị trường, và họ đã không đặt mức chênh lệch giá mua – bán đủ để bù biến động thị trường thì họ có thể bị mất tiền.
Tầm quan trọng của các nhà tạo lập thị trường
Các nhà tạo lập thị trường là yếu tố thiết yếu giúp thị trường tài chính có thể hoạt động trơn tru và thực hiện các lệnh thị trường lớn và nhỏ khác nhau. Bất cứ khi nào bạn đầu tư vào cổ phiếu, sẽ luôn phải có một người nào đó ở đầu bên kia giao dịch và đó có thể là nhà tạo lập thị trường.
