Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell ngày 21/4 tái khẳng định quyết tâm của ngân hàng trung ương này về kiểm soát lạm phát, đồng thời nói rằng việc tăng lãi suất với tốc độ quyết liệt có thể được thực thi ngay thừ tháng tới…
“Theo quan điểm của tôi, sẽ là phù hợp nếu tăng lãi suất nhanh hơn… Mức tăng 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 5 sẽ được cân nhắc”, ông Powell phát biểu tại một cuộc thảo luận do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tổ chức.
Tuyên bố này của người đứng đầu ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới nhìn chung phù hợp với kỳ vọng của thị trường rằng Fed sẽ dịch chuyển khỏi bước nhảy lãi suất 0,25 điểm phần trăm như thường thấy, sang tăng lãi suất với bước nhảy lớn hơn, nhiều khả năng là 0,5 điểm phần trăm, để kéo lạm phát ở Mỹ xuống từ mức đỉnh của hơn 40 năm trong tháng 3 vừa qua.
Tuy nhiên, trong lúc ông Powell phát biểu, thị trường tài chính Phố Wall đã bắt đầu phản ánh vào giá tài sản kỳ vọng thắt chặt thậm chí còn quyết liệt hơn. Công cụ FedWatch Tool của CME Group cho thấy kỳ vọng về một cú nâng lãi suất 0,5 điểm phần trăm trong tháng 5 đã tăng lên mức 97,6%.
Ngoài ra, các nhà giao dịch cũng đặt cược khả năng lãi suất của Fed được nâng liên tiếp trong năm nay, đến cuối năm đạt 2,75%. Thị trường chứng khoán Mỹ vì thế đã có một phiên giảm điểm mạnh.
Fed nâng lãi suất 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 3, lần nâng đầu tiên kể từ năm 2018, nhưng giới chức Fed gần đây liên tục nói rằng họ cần phải hành động nhanh hơn nữa bởi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đang tăng với tốc độ 8,5% mỗi năm.
“Mục tiêu của chúng tôi là sử dụng các công cụ của mình để đưa nhu cầu và nguồn cung nhịp nhàng trở lại, để lạm phát giảm xuống mà không gây ra một sự giảm tốc tăng trưởng kinh tế tới mức suy thoái”, ông Powell nói. “Tôi không nghĩ là có ai trong Fed sẽ nói rằng đây là một việc dễ dàng. Việc này sẽ đầy thách thức. Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức có thể để làm được”.
“Lập lại ổn định giá cả là việc cực kỳ quan trọng. Các nền kinh tế không thể vận hành hiệu quả nếu không có ổn định giá cả”, vị Chủ tịch Fed nói thêm.
Trong năm 2021, Fed đã cố gắng không tăng giá cho dù lạm phát vượt xa mục tiêu 2% mà Fed đề ra cho dài hạn. Theo một khuôn khổ chính sách áp dụng từ cuối năm 2020, Fed nói sẽ hài lòng với việc lạm phát tăng nóng hơn bình thường, nhằm mục đích đạt tới trạng thái toàn dụng của thị trường lao động bao trùm tất cả các mức thu nhập, nhóm chủng tộc và giới tính.
Vài tháng trước, ông Powell và các quan chức Fed còn một mực cho rằng lạm phát chỉ là “tạm thời” và sẽ tự suy yếu khi các yếu tố liên quan đến đại dịch Covid-19 như gián đoạn chuỗi cung ứng và nhu cầu hàng hoá-dịch vụ bị dồn nén được tháo gỡ và giải toả. Nhưng rồi ông Powell cuối cùng thừa nhận rằng kỳ vọng đó dẫn tới thất vọng, và Fed buộc phải thay đổi hướng hành động.
“Có thể lạm phát thực đã đạt đỉnh trong tháng 3, nhưng chúng tôi không dám chắc, nên chúng tôi sẽ không dựa vào điều đó. Chúng tôi sẽ nâng lãi suất và nâng nhanh tới một mức trung tính hơn, và thậm chí là thắt chặt nếu làm như vậy là phù hợp”, ông Powell phát biểu.
Đây là những phát biểu trước công chúng cuối cùng của ông Powell trước cuộc họp chính sách tiền tệ tiếp theo của Fed vào ngày 3-4/5. Ông cũng là quan chức Fed mới nhất nói rằng tăng nhanh lãi suất là việc cần thiết để kiểm soát lạm phát.
Cùng với việc tăng lãi suất, Fed có thể sớm cắt giảm lượng trái phiếu đang nắm giữ. Bảng cân đối kế toán của Fed hiện đã đạt quy mô gần 9 nghìn tỷ USD, bao gồm cả trái phiếu kho bạc Mỹ và trái phiếu đảm bảo bằng nợ bất động sản. Các cuộc thảo luận trong tháng 3 cho thấy Fed có thể sẽ cắt giảm mỗi tháng 95 tỷ USD trái phiếu.
Ông Powell nhấn mạnh rằng ngoại trừ lạm phát cao, nền kinh tế Mỹ đáng “rất mạnh”. Ông gọi thị trường lao động Mỹ hiện nay là “cực kỳ thắt chặt, nếu xét theo tiêu chuẩn lịch sử”.
Trước đó cùng ngày, ông Powell nhắc đến cựu Chủ tịch Fed Paul Volcker, người quyết tâm chống lạm phát vào cuối thập niên 1970 và đầu thập niên 1980 bằng một loạt đợt nâng lãi suất rốt cục dẫn tới suy thoái kinh tế. Ông Volcker “biết rằng để kiềm chế lạm phát và chữa lành cho nền kinh tế, ông ấy phải giữ vững quyết tâm” – ông Powell nhấn mạnh.
Thời ông Volcker, Fed nâng lãi suất lên tới gần 20%. Lãi suất của Fed (Fed fund rate) hiện nay là 0,25-0,5%.
