Nội dung bài viết
Dầu thô là gì?
Dầu thô hay còn gọi là dầu mỏ là một loại nhiên liệu hóa thạch các mỏ dầu được hình thành trong quá trình biến đổi các chất hữu cơ thành Hirdocacbon rồi lắng đọng sâu trong lòng đất quá trình này phải mất hàng triệu năm. Tuy nhiên một số mỏ dầu lại được hình thành trên bề mặt Trái đất và được con người biết ngày từ thời kỳ cổ đại.
Ngày nay dầu thô được sử dụng rộng rãi trên thế giới như vật liệu xây dựng và y tế.Tuy nhiên mãi đến thế kỉ 19 thì lượng tiêu thụ dầu mới bùng nổ.
Thời kỳ mới của dầu thô
Tiêu thụ nhiên liệu tăng lên nhanh chóng ở khi vực Châu Âu và Bắc Mỹ chủ yếu là than đá và rồi mối quan tâm về dầu mỏ được lan rộng khắp toàn cầu. Những giàn khoan hiện đại đầu tiên trên thế giới được đặt tại đế quốc Nga và lan tỏa trên Châu Âu và Bắc Mỹ .
Cũng do làn sóng công nghiệp này mà Hoa Kỳ bước vào thời kỳ cơn sốt vàng đen và trở thành quốc gia sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới. Ban đầu dầu sau khi lọc chỉ được dùng để thắp sáng thay cho mỡ cá voi. Dầu có hiệu suất tốt hơn than và dễ vận chuyển hơn các loại khí đốt.
Lượng dầu được tiêu thụ nhiều hơn ở thế kỷ 20 đặc biệt trong quá trình vận tải cùng với sự phát triển của ôtô và cải tiến trong động cơ tàu thủy và vận tải hàng không trong thế chiến thứ 1.
Quy trình lọc dầu thô
Sau khi được khai thác, dầu sẽ được chiết suất trong nhà máy lọc dầu và được trưng cất để tách Hirdocacbon. Phía trong tháp trưng cất đều có những tầng mỗi tầng sẽ có nhiệt độ khác nhau để lọc các sản phẩm dầu thô khác nhau.
Các phân tử nhẹ hơn sẽ bay lên đỉnh tháp nơi nhiệt độ rơi vào khoảng 20 độ C khí này sẽ được hóa lỏng và sử dụng cho bật lửa và đun nấu.
30-105 độ C : sẽ thu được xăng.105C-160 độ C : ta thu được nguyên liệu cho ngành hóa dầu để tạo ra nhựa sàn phẩm dệt may tổng hợp , thuốc và mĩ phẩm.
160-230 độ C dầu hỏa để chạy động cơ máy bay.
230-425 độ C sẽ lọc được diesel sử dụng cho ôtô và dầu nóng sử dụng trong sinh hoạt.
450 độ C Cuối cùng dư lượng lưu hình còn sót lại sẽ được đun nóng tới 450 độ C tạo thành nhiên liệu nặng để chạy tàu thủy ngoài và sản xuất nhựa đường.
Dầu thô được vận chuyển trong thùng có dung tích 159 lít và giá dầu sẽ tính theo số thùng.
Các loại dầu thô
Mỗi khu vực giao dịch chính đã thiết lập các tiêu chuẩn để theo dõi biến động giá trong các mặt hàng dầu như:
West Texas Intermediate (WTI): là một loại Dầu thô ngọt nhẹ, có trọng lực khoảng 40 trên thang đo Trọng lực của Viện Dầu khí Hoa Kỳ (API) và có hàm lượng Lưu huỳnh thấp.
Dầu thô Brent: là một loại dầu thô ngọt nhẹ từ vùng Biển Bắc. Trọng lực của nó tương tự như WTI, nhưng hàm lượng lưu huỳnh của nó cao hơn một chút. Nếu nhìn dưới góc độ đầu tư Dầu thô, thì chất lượng của Brent y hệt như WTI.
Dubai Crude: còn được gọi là Fateh, thì đậm đặc hơn (nặng hơn) so với cả WTI và Brent và có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn, làm cho nó trở thành một loại dầu thô có tính chua. Fateh chiếm tỷ trọng lớn trong các mặt hàng giao dịch dầu và cũng được xem như là một thước đo chuẩn cho việc vận chuyển Dầu thô tại các chuyến hàng ở Trung Đông.
OPEC Reference Basket: là mức trung bình có trọng số của hỗn hợp các loại Dầu thô được sản xuất trong khu vực OPEC và chúng còn nặng hơn cả WTI và Brent cộng lại.
Bonny Light: là một loại dầu thô ngọt nhẹ từ Nigeria và được xem là phong vũ biểu cho giá dầu châu Phi. Đặc tính của nó tương tự như WTI và Brent, và trên thực tế, nhu cầu về Bonny Light chủ yếu được thúc đẩy bởi các nhà máy lọc dầu châu Âu và Mỹ.
Urals: là một loại Dầu thô nặng trong ngành xuất khẩu dầu của Nga.
Cuộc chiến dầu thô
Hãy tưởng tượng nếu một ngày không có dầu thô thì sẽ như thế nào?
Khi không có dầu thô thì xe cộ, máy bay , tàu thủy ,.. đầu sẽ trở thành một đống sắt vụng. Các nhà máy xí nghiệp đều đóng cửa vì không thể sản xuất. Và nền kinh tế sẽ biến mất.
Cho nên nếu nắm được quyền kiểm soát dầu thô, thì quốc gia hay doanh nghiệp có thể kiểm soát cả nền kinh tế hoặc thậm chí là cả quả đất này. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến dầu thô.
Hiện tại trên thế giới có 3 thái cực đang nắm trong tay quyền chi phối loại vàng đen này:
OPEC : Một tổ chức gồm nhiều nước khai thác và xuất khẩu dầu ở trung đông đứng đầu là Saudi Arabia hay còn gọi là Ả rập xê-út.
Nhóm các nước đứng đầu là Nga
Mỹ ( dầu thô của Mỹ không phải dầu truyền thống mà là dầu đá phiến).
Khi dịch bệnh covic bùng nổ ở Trung quốc thì phương tiện đi lại giảm khá nhiều. Mà Trung quốc lại là nước tiêu thụ nhiều nhất thế giới. Sự sụp giảm nguồn cầu kiến cho giá dầu giảm mạnh. Vì vậy OPEC đã ngồi lại với Nga và các nước cùng phe với nga bàn luận việc giảm sản lượng bán ra thị trường với hy vọng tăng giá dầu lên.
Tuy nhiên do sự phức tạp của dịch bệnh làm cho sự giảm năng suất của các quốc gia này ko hiệu quả. OPEC lại một lần nữa kêu gọi Nga giảm sản lượng. Tuy nhiên, Nga lại muốn giá dầu giảm để Mỹ gặp khốn đốn bởi vì chi phí khai khác dầu của Mỹ gần như gấp đôi của Nga.
Cho nên nếu giá dầu giảm Nga cũng bị thiệt hại nhưng vẫn có lãi. Tuy nhiên, Ả rập xê út có vẻ không mấy hài lòng về quyết định của Nga và quyết đinh dạy cho Nga một bài học. OPEC đã bán ra thị trường nhiều dẩu hơn kiếm thị trường ngập tràn dầu. Điều này làm giá dầu giảm một cách khủng khiếp.
Điều gì ảnh hưởng đến giá dầu thô
Nguồn cung và cầu dầu thô
Bất cứ điều gì làm gián đoạn tới việc cung cấp dầu thô nó cũng sẽ làm ảnh hưởng đến giá dẩu thô. Các yếu tố như thời tiết khắc nghiệt, chiến tranh, dịch bệnh, khủng bố, bất ổn chính trị và các quyết định cùa các tổ chức các nước xuất khẩu dầu thô (OPEC) đều có khả năng đẩy giá dầu thô lên hoặc xuống.
Kể từ khi dẩu thô được sử dụng để sản xuất các sản phẩm tiêu dùng từ xăng, khí đốt cho đến phân bón và mỹ phẩm. Nhu cầu về các sản phẩm này cũng ảnh hưởng đến cả giá dầu thô. Khi nhu cầu về các sản phẩm này giảm thì nhu cầu về dầu cũng sẽ giảm vả điều này cũng gây tác động tiêu cực lên giá dầu thô.
Số lượng tồn kho, doanh số và bản báo cáo tình trạng dầu mỏ của EIA (Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ) cung cấp để làm sáng tỏ sự khó khăn trong việc kiểm soát tổng lượng dầu tiêu thụ. Các trader có thể nhìn vào báo cáo này để hiểu rõ hơn về nhửng yếu tố ảnh hưởng đến giá dầu.
Chính sách OPEC
Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC là một tổ chức đa chính phủ, khai thác vào khoảng 40% tổng sản lượng dầu mỏ thế giới và nắm giữ khoảng ¾ trữ lượng dầu thế giới, bao gồm các nước: Algerie, Libya, Nigeria,Angola, Iran, Iraq, Kuwait, Quatar, Ả rập Xê út, Các tiểu vương quốc Ả rập Thốngnhất, Venezuela, Ecuado.
OPEC dựa vào việc phân bổ hạn ngạch cho các thành viên để điều chỉnh lượng khai thác dầu mỏ, tạo ra khan hiếm hoặc dư dầu nhằm tăng, giảm hoặc giữ giá dầu, nói chung là khống chế giá dầu ở mức có lợi nhất cho các thành viên.
Thời tiết
Thói quen tiêu thụ theo mùa cũng có thể có ảnh hưởng đến giá của dầu thô. Trong suốt những tháng thời tiết lạnh, khí đốt sẽ được tiêu thụ nhiều hơn những tháng ấm.
Ngược lại, mùa hè tại Mỹ thường xuyên thấy sự tăng giá xăng do không đáp ứng được nhu cầu đòi hỏi cao. Mùa bão ở bờ biển vùng Vịnh của Hoa Kỳ cũng ảnh hưởng đến giá dầu do cơn bão gây ra mối đe dọa cho nhà máy lọc dầu ở Vịnh Mexico. Các nhà đầu cơ nhận thức được thói quen này để đưa ra quyết định giao dịch của họ.
Tiền tệ
Mỹ là quốc gia xuất khẩu dầu nhiều nhất thế giới. Cũng chính vì thế đồng USD là đổng tiền có sức ảnh hưởng to lớn tới giá dầu thế giới. Từ khi dầu mỏ được định giá bằng đồng USD, một sự yếu đi của đồng tiền này có thể bắt buộc những nhà xuất khẩu dầu mỏ tăng giá sản phẩm của họ, nhằm thu lại giá trị mất đi do đồng USD mất giá khi xuất khẩu dầu.
Như một hệ quả tất yếu, giá dầu được cho là giảm khi đồng đôla Mỹ trong xu thế tăng giá so với các đồng tiền mạnh khác như Euro hay Yên Nhật.
Nguồn năng lượng thay thế
Việc nâng cao nhận thức về lợi ích của các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió có thể làm giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ của thế giới. Ô tô điện cũng phải chịu trách nhiệm, cũng như cam kết của các chính phủ khác nhau về việc cấm sản xuất ô tô chạy bằng xăng và dầu mới trong những năm tới.
Điều này có thể khiến giá dầu giảm do nguồn cung có thể vẫn ở mức cao. Tuy nhiên, trong trường hợp nhu cầu giảm, nhiều khả năng OPEC và các khu vực sản xuất dầu khác trên thế giới sẽ giảm nguồn cung để giữ giá ở mức có lợi.
Các nhà giao dịch kinh doanh trên thị trường dầu mỏ nên theo dõi sự phát triển và ngày càng phổ biến của các nguồn năng lượng thay thế để đảm bảo rằng họ đang thực hiện các giao dịch phù hợp với xu hướng của ngành.
Chính trị
Như đã đề cập ở trên, dầu có rất nhiều công dụng đối với xã hội và kinh tế nên việc một quốc gia có nguồn tài nguyên dầu mỏ dồi dào cũng góp phần đưa nền kinh tế đất nước đó đi lên.
Cho nên các nước không ngừng tranh dành để sở hữu cho mình nhiều mỏ dầu nhất, điểu này cũng làm cản trở sự khai thác dầu ở các quốc gia. Hay việc thay đổi chính sách của Mỹ hay các quốc gia có sản lượng khai thác dầu lớn cũng đều ảnh hưởng ít nhiều đến gia dầu của thế giới.
Cuộc khủng hoảng thế giới ở các nước sản xuất dầu làm giá dầu tăng đáng kể. Vì các nhà giao dịch hàng hóa luôn lo lắng cuộc khủng hoảng sẽ gây hạn chế nguồn cung.
Vào tháng 1/2012, khi nhiều nhà quan sát tìm thấy vô số bằng chứng chứng tỏ Iran đang sử dụng eo biển Hormuz như là 1 vũ khí chống lại Mỹ. Khiến Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu bắt đầu các biện pháp trừng phạt Iran về tài chính. Iran trả đũa bằng cách dọa sẽ đóng eo biển Hormuz. Hoa Kỳ tiếp tục đáp trả bằng các biện pháp an ninh, tấn công Israel nếu cần thiết.
Điều này đã khiến giá dầu tăng từ 95 đến 100 USD/ thùng từ tháng 11 đến tháng 1. Vào giữa tháng Hai, dầu đã phá đỉnh hơn 100 USD/ thùng và giao dịch quanh mức này.
