Mỹ sẽ chi khoảng 2 nghìn tỷ USD tài trợ cho các nhà sản xuất nội địa thông qua chính sách công nghiệp. Do đó chính quyền Biden có thể đạt được các mục tiêu tăng cường sản xuất và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh trong dài hạn một cách tương đối dễ dàng. Nhưng chủ nghĩa bảo hộ lại đang trở thành rào cản đối với sự phát triển của ô tô điện (EV), vốn được coi là mục tiêu trợ giúp ưu tiên của chính quyền cũng như người tiêu dùng.
Vào tháng 8 năm 2021, Tổng thống Biden đã công bố mục tiêu đưa xe điện lên mức 50% tổng doanh số bán xe vào năm 2030. Một số luật mới được ban hành để hỗ trợ mục tiêu trên, bao gồm Luật Cơ sở hạ tầng lưỡng đảng, Đạo luật khoa học và chip và Đạo luật giảm lạm phát. Những đạo luật mới này khuyến khích đẩy việc sử dụng, áp dụng EV. Tuy nhiên kế hoạch của Mỹ đang gặp một số cản trở và chính những kế hoạch đang được thực thi lại làm chậm quá trình tổng thể.
Hãy xem xét việc Đạo luật giảm lạm phát cho phép gia hạn tín dụng thuế xe điện vốn có từ thời Obama với tổng giá trị lên tới 7.500 US. Không phải EV nào cũng đủ điều kiện để nhận trợ cấp. Để đủ điều kiện nhận tín dụng, xe điện phải tuân thủ một số quy tắc xuất xứ của quốc gia phụ thuộc vào tỷ lệ phần trăm các thành phần và khoáng chất quan trọng có nguồn gốc từ Hoa Kỳ.
Chương trình tín dụng thuế xe điện đã thành công kích thích doanh số bán xe điện ở Hoa Kỳ. Khoảng 3 triệu xe điện đang lưu hành tính đến tháng Tư năm nay. Tesla vẫn là nhà sản xuất xe điện hàng đầu tại Hoa Kỳ, chiếm 65% tổng doanh số bán xe điện vào năm 2022 (theo Motor Intelligence). Các thương hiệu xe điện phổ biến khác được bán ở Hoa Kỳ kể từ đầu năm 2023 bao gồm GM, Ford , Volkswagen, Hyundai và BMW .
Mặc dù tiến trình chuyển đổi xe điện là đầy hứa hẹn, nhưng một nghiên cứu của JD Power cho thấy rằng nhóm người tiêu dùng Hoa Kỳ không có hứng thú với xe điện ngày càng tăng tăng lên. Nghiên cứu đã xác định hai lý do chính cho xu hướng này là giá cao và thiếu cơ sở hạ tầng xe điện.
Đầu tiên, nhiều người tiêu dùng mua xe điện đang bị mức giá cao và lãi suất cho vay mua ô tô cao cản trở. Người Mỹ gần đây đã phải trả giá đắt cho những chiếc ô tô, và giờ đây khó khăn kinh tế đang khiến một số lượng đáng lo ngại người mua xe gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản vay định kỳ. Theo The Wall Street Journal, tính đến cuối năm 2022 thì gần 1/10 khoản vay mua ô tô dành cho những người có điểm tín dụng thấp đã quá hạn từ 30 ngày trở lên. Thực tế này làm tăng thêm những rắc rối về nợ chung của người Mỹ. Tỷ lệ số dư nợ quá hạn ít nhất 90 ngày đã tăng từ 0,71% lên 1,08% trong năm tính đến tháng 3 năm 2023. Nhiều người tiêu dùng Mỹ đang tránh những khoản chi lớn do lo ngại suy thoái kinh tế, trong đó có những chiếc xe điện đắt tiền.
Mặt khác xe điện giá rẻ có thể không bao giờ tồn tại nữa. Chevrolet Bolt của GM hiện là xe điện có giá cả phải chăng nhất với giá cơ bản là 25.600 USD, chưa bao gồm các khoản tín dụng thuế. Song GM có kế hoạch ngừng sản xuất xe điện bán chạy nhất của mình vào cuối năm 2023. Thay vào đó, năng lực sản xuất sẽ được sử dụng để sản xuất những model có giá bán cao hơn như SUV và xe bán tải.
Ford đã giảm giá Mustang Mach-E vào đầu năm nay. Nhưng nó vẫn có giá khởi điểm khoảng 46.000 USD. F-150 Lightning của nó có giá cao hơn nhiều.
Nissan’s Leaf có giá cơ bản phải chăng khoảng 28.000 USD. Nhưng model này không còn đủ điều kiện để được tín dụng thuế EV do các yêu cầu về nguồn cung ứng pin được công bố vào tháng Tư vừa qua. Ngoài ra, các thương hiệu giá cả phải chăng khác như Kia và Hyundai không đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế 7.500 USD vì họ không đáp ứng các yêu cầu của chính phủ về nơi phải sản xuất linh kiện. Hyundai cho biết họ đang tăng đầu tư vào Mỹ và đang yêu cầu Nhà Trắng miễn trừ, nhưng hiện tại ô tô của họ không đủ điều kiện nhận chính sách ưu đãi.
Giảm giá xe điện xuống mức phải chăng là chìa khóa thành ccoog cho mục tiêu dài hạn của chính quyền Binden. Nhưng những thay đổi chính sách này, kết hợp với lãi suất cao hơn, đã khiến thị trường đặt câu hỏi về tiềm năng tăng trưởng của ngành EV. Chủ nghĩa bảo hộ trong thị trường xe điện đang cản trở cạnh tranh và làm suy yếu sự đổi mới. Kết quả là giá xe ngày càng cao hơn.
Với việc GM và Ford đặt cược vào xe SUV, xe tải điện và các loại xe đắt tiền khác thì có lẽ chính phủ Mỹ nên cân nhắc cung cấp khoản tín dụng thuế một phần cho những chiếc xe điện phổ biến và giá cả phải chăng của Hyundai và Kia được lắp ráp tại Hoa Kỳ. Phương án này có thể lôi kéo người tiêu dùng có ý thức về giá mua nhiều xe điện hơn.
Yếu tố thứ hai kìm hãm EV liên quan đến việc sạc pin. Độ bao phủ thấp của các trạm sạc xe điện và thời gian sạc lâu luôn là yếu tố gây lo ngại đối với người sở hữu xe điện, ngay cả đối với những người tiêu dùng có đủ khả năng mua những chiếc xe điện đắt tiền hơn mà không nhận được bất kỳ khoản tín dụng thuế nào. Đến cuối năm 2022, có hơn 54.000 vị trí trạm sạc với hơn 143.000 cổng sạc ở Hoa Kỳ. Hầu hết các trạm sạc đều nằm dọc theo cả hai bờ biển. Nhưng cơ sở hạ tầng sạc hiện tại vẫn còn thiếu, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và vùng sâu. Điều này giới hạn phạm vi và sự tiện lợi của xe điện.
Tốc độ lắp đặt trạm sạc phải tăng gấp ba lần trong tám năm tới nếu mục tiêu áp dụng xe điện của chính quyền Biden trở thành hiện thực. Người tiêu dùng có lý do để hoài nghi. Ngay cả khi có sẵn các trạm sạc này, không phải lúc nào chúng cũng hoạt động. Một báo cáo cho thấy 20% số lần sạc vào năm 2022 tại các trạm sạc không thành công do phần mềm hoặc phần cứng không hoạt động hoặc do “sự phá hoại”.
Còn nhiều điều mà chính quyền Biden có thể làm để biến xe điện trở thành lựa chọn hàng đầu của người mua xe trong thời gian chờ cơ sở hạ tầng phát triển. Một ý tưởng có thể thực hiện ngay là mở rộng danh sách các phương tiện đủ điều kiện nhận tín dụng thuế. Hiện tại, tín dụng thuế EV chủ yếu tập trung vào các loại xe chạy hoàn toàn bằng điện. Chính quyền Biden có thể xem xét cung cấp các khoản tín dụng thuế một phần cho nhiều mẫu xe plug-in hybrid hơn ngoài Chrysler Pacifica và Lincoln Aviator. Vì xe hybrid cắm điện kết hợp hệ truyền động xăng và điện nên chúng giúp giảm bớt lo ngại về việc tìm kiếm trạm sạc cũng như thời gian sạc trong trường hợp khẩn cấp.
Tăng cường quan hệ đối tác công tư cũng có thể tăng tốc độ lắp đặt trạm sạc. Vào tháng 2, chính quyền Biden đã công bố kế hoạch sử dụng công quỹ để bổ sung cho khoản đầu tư tư nhân từ GM và Ford bằng cách lắp đặt hơn 100.000 bộ sạc công cộng dành cho tất cả xe điện ở các vùng nông thôn và khó tiếp cận.
Nâng doanh số bán xe ô tô điện lên 50% tổng doanh số vòng một thập kỷ là một mục tiêu thách thức. Mục tiêu này sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu cung cấp cho người Mỹ những chiếc xe điện giá cả phải chăng nhờ việc Hoa Kỳ từ bỏ chủ nghĩa bảo hộ và tập trung vào các giải pháp giúp lĩnh vực này phát triển.
