Lịch sử đã chứng minh, thị trường chứng khoán và nền kinh tế của một quốc gia có một mối quan hệ vô cùng mật thiết. Khi cổ phiếu tăng giá, nền kinh tế cũng được kỳ vọng chứng kiện sự tăng trưởng. Tuy nhiên, điều đó có hoàn toàn là đúng hay không? Thị trường chứng khoán có tác động như thế nào đến nền kinh tế. Thị trường chứng khoán sụp đổ tác động đến nền kinh tế vĩ mô ra sao và trader cần lưu ý đến những điều gì?
Nội dung bài viết
Tầm quan trọng của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng vì những lý do sau đây: Đây là môi trường cho phép các trader, nhà đầu tư có cơ hội thu lợi nhờ sự dịch chuyển của thị trường, làm giàu cho các cá nhân, trở thành chuẩn mực để đánh giá sức khỏe thương mại và nền công nghiệp của một quốc gia, mang lại cho các doanh nghiệp cơ hội mở rộng quy mô và phát triển và, mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế. Thị trường cổ phiếu hoạt động tốt mang lại lợi ích cho cả các doanh nghiệp, cá nhân và quốc gia.
Thị trường chứng khoán tác động đến nền kinh tế trên ba phương diện
Đặc trưng của mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán và nền kinh tế được thể hiện qua các phương diện: đầu tư thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo điều kiện cho các chủ doanh nghiệp gia tăng khối tài sản cá nhân và cổ phiếu trở thành thước đo cho sức khỏe nền kinh tế. Chúng ta hãy cùng khám phá ba phương diện kể trên.
1. Đầu tư vào thị trường chứng khoán giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Số tiền mà các nhà đầu tư bỏ ra mua cổ phiếu sẽ là nguồn vốn cho doanh nghiệp đầu tư vào tăng trưởng. Thông thường, một doanh nghiệp mới sẽ khởi nghiệp với số vốn ít ỏi. Tuy nhiên, khi chào bán cổ phiếu ra công chúng thông qua IPO, doanh nghiệp sẽ có cơ hội trở thành một doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực hoạt động nhờ bổ sung nhân viên, thúc đẩy sự đổi mới và đạt được hiệu quả kinh tế do mở rộng quy mô. Đổi lại, các công ty sẽ tạo ra doanh thu, đạt được lợi thế cạnh tranh trên thị trường và ảnh hưởng trực tiếp đến GDP và thúc đẩy nền kinh tế.
Năm 2012, doanh thu toàn cầu của Facebook đã là khoảng 5 tỷ USD với khoảng 5.000 nhân viên chính thức. Tuy nhiên, đợt IPO của công ty năm đó đã huy động được hơn 16 tỷ USD để từ đó nâng lên mức vốn hóa 630 tỷ USD vào tháng 1/2020. Theo số liệu năm 2018, công ty đạt khoảng 55 tỷ USD doanh thu và có hơn 40.000 nhân viên trên toàn thế giới. Tất cả đều chứng minh tác động kinh tế to lớn của hoạt động IPO.
2. Quyền sở hữu công ty tạo ra lợi nhuận lớn
Tuy có những rủi ro nhất định khi đầu tư vào cổ phiếu và các chỉ số chứng khoán nhưng đây vẫn là một phương thức đầu tư tiềm năng. Không chỉ những nhà đầu tư mạo hiểm mà cả những nhà đầu tư cá nhân cũng có thể nắm quyền sở hữu các doanh nghiệp thành công và tích lũy tài sản. Số vốn góp sau đó được tái đầu tư hoặc chi tiêu, tác động đến nền kinh tế. Lịch sử đã chứng minh chứng khoán là một kênh đầu tư tốt nhất để tránh được lạm phát trong dài hạn. Từ đầu thế kỷ 21 đến nay một vài chỉ số đạt được mức lợi nhuận cao tới hàng trăm %.
Hiệu suất sinh lời của các chỉ số từ tháng 1/200 – 1/2020 (NGUỒN: IG)
| Chỉ số | Lợi nhuận |
| CAC 40 | 5.2% |
| FTSE 100 | 20.7% |
| Nikkei 225 | 21.7% |
| Hang Seng Index | 77.7% |
| DAX 30 | 94.3% |
| S&P 500 | 135.2% |
| Nasdaq 100 | 155.7% |
| Dow Jones | 163.8% |
3. Thị trường chứng khoán đo lường sức khỏe của nền kinh tế
Thị trường chứng khoán thường được xem là một “phong vũ biểu” đáng tin cậy của nền kinh tế. Thị trường này thể hiện hiệu quả hoạt động của các công ty lớn, từ đó cung cấp cái nhìn sâu sắc về các động lực của sức khỏe nền kinh tế, ví dụ như chỉ số chi tiêu của người tiêu dùng.
Giá cổ phiếu tăng có nghĩa niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng cao hơn, còn cổ phiếu giảm ám chỉ điều ngược lại. Nếu một chỉ số tập trung vào doanh nghiệp công nghệ như Nasdaq đang trên đà tăng giá sẽ phản ánh nhiều điều: niềm tin của nhà đầu tư vào nhu cầu đối với thiết bị điện tử và niềm tin vào sức mạnh tài chính của những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft và Apple. Những công ty này có tác động lớn hơn đến chỉ số do tỷ trọng vốn hóa thị trường cao.
Những yếu tố kể trên và nhiều yếu tố khác đều có thể thay đổi chỉ số, niềm tin được nhân lên nhiều lần. Tuy nhiên, như đã đề cập, chứng khoán tăng giá không nhất thiết đồng nghĩa với việc nền kinh tế quốc gia đang tăng trưởng và chứng khoán giảm không nhất thiết có nghĩa nền kinh tế đang suy thoái.
Tác động khi thị trường chứng khoán sụp đổ đến nền kinh tế
Thị trường chứng khoán sụp đổ có thể tàn phá nền kinh tế. Khi chu kỳ kinh doanh suy thoái xảy ra, cổ phiếu sẽ bị suy giảm giá trị trầm trọng. Ở chiều ngược lại, các nhà đầu tư cá nhân sẽ thu được ít lợi nhuận và cổ tức thấp hơn, vốn hóa thị trường của các doanh nghiệp thấp đi, quỹ hưu trí không còn dồi dào và nguồn vốn cấp cho các công ty sẽ sụp giảm trong tương lai gần.
Thiếu hụt tài chính đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp không thể phát triển, cần phải thực hiện những biện pháp tiết kiệm chi phí như cắt giảm nhân viên và hoãn việc phát triển dự án. Các quỹ lương hưu giảm đi đồng nghĩa với việc các nhân viên sẽ nghỉ hưu ở độ tuổi cao hơn. Nền kinh tế bất ổn định có thể gây sụt giảm chi tiêu tiêu dùng từ đó ảnh hưởng đến GDP.
Mặc dù thị trường chứng khoán sụp đổ chắc chắn khiến nền kinh tế bị suy thoái nhưng điều ngược lại chưa chắc xảy ra. Tương tự như việc cổ phiếu tăng giá không nhất thiết khiến nền kinh tế phát triển mạnh. Chừng nào còn tồn tại sự thái quá phi lý của các nhà đầu tư và định giá quá cao, hoạt động của thị trường chứng khoán vẫn có thể hoạt động độc lập tách khỏi các dữ liệu của nền kinh tế quốc gia.
Ví dụ: Biểu đồ bên dưới cho thấy chỉ số S&P 500 của năm 2001 và 2008 sụt giảm khi suy thoái kinh tế. Còn vào năm 2011 và 2015, chỉ số S&P sụt giảm nhưng không xảy ra suy thoái kinh tế.
Những câu hỏi thường gặp về thị trường chứng khoán và nền kinh tế
Khi nói đến mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán và tăng trưởng kinh tế, các trader và nhà đầu tư nên cân nhắc những câu hỏi sau:
1. Nền kinh tế tác động đến thị trường chứng khoán như thế nào?
Nền kinh tế có thể gây tác động lớn đến thị trường chứng khoán, với các động lực cơ bản bao gồm bảng lương phi nông nghiệp, bầu cử, lãi suất, lạm phát và thiên tai đều có khả năng ảnh hưởng đến giá cả. Các nhà quản lý thị trường cần đảm bảo có thể xử lý các yếu tố kể trên để có được bức tranh toàn diện nhất về các chuyển động tiềm năng của thị trường.
2. Chứng khoán suy thoái có đồng nghĩa với suy thoái kinh tế không?
Chứng khoán suy thoái mạnh không nhất thiết là nền kinh tế cũng bị suy thoái, cũng như một chu kỳ tăng giá dài chưa chắc thể hiện sức mạnh kinh tế. Trường hợp chứng khoán suy thoái có thể do một yếu tố cơ bản gây ra, còn cổ phiếu tăng giá có thể do cổ phiếu đang bị định giá quá cao và đầu cơ quá mức.
3. Thế nào là cổ phiếu tăng trưởng và cổ phiếu trú ẩn an toàn?
Khi thị trường tăng giá, nhiều nhà đầu tư sẽ tìm cách kết hợp các cổ phiếu ‘tăng trưởng’ truyền thống như Amazon và Facebook vào danh mục đầu tư và giảm thiểu các cổ phiếu trú ẩn an toàn như doanh nghiệp tiêu dùng hoặc chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, trong thời kỳ kinh tế khó khăn, các cổ phiếu trú ẩn an toàn sẽ vẫn hoạt động tốt do những công ty này cung cấp các sản phẩm thiết yếu trong đời sống.
Theo dailyfx
