Trong thị trường chứng khoán, khi bạn theo dõi một phiếu nào đó, giá cổ phiếu liên tục tăng giá, các nhà đầu tư khác bàn luận rất nhiều về cổ phiếu này khiến bạn này sinh tâm lý muốn đưa cổ phiếu này về danh mục của mình dù giá cổ phiếu đó tăng rất cao. Nguyên nhân là do bạn sợ mình trở thành “người tối cổ”, “lạc hậu”, “đứng ngoài cuộc chơi” khi thị trường chứng khoán uptrend từng ngày.
Nội dung bài viết
1. “FOMO” là gì?
FOMO được viết tắt theo cụm từ Fear Of Missing Out, là một hiệu ứng tâm lý mà những người mang nó thường sợ bỏ lỡ mất cơ hội.
Do tính cạnh tranh khốc liệt, thị trường chứng khoán luôn khiến cho nhà đầu tư cảm thấy thua kém những người xung quanh. Càng so sánh bản thân với người khác, họ càng lo sợ rằng họ đang đứng ngoài cuộc chơi. Từ đó, họ lao vào đầu tư một cách điên cuồng theo số đông, tuy nhiên nhiều khi kết quả nhận được chỉ là sự thua lỗ và thất bại. Đây là điều hoàn toàn dễ hiểu vì khi cảm xúc chi phối toàn bộ hành động, họ chẳng còn đủ tỉnh táo để ứng biến trước những thay đổi đột ngột của thị trường.
2. Nguyên nhân khiến các nhà đầu tư dễ bị FOMO chi phối
Tâm lý sợ bỏ qua cơ hội
Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến trạng thái FOMO trong đầu tư chứng khoán. Sự ám ảnh về thành công sẽ khiến cho các nhà đầu tư mất kiểm soát, những quyết định và hành động của họ cũng vì vậy mà chệch đi so với đường hướng ban đầu.
Mặc dù mã cổ phiếu đang nắm giữ tăng giá mạnh, nhưng nhà đầu tư lại tiếp tục mua vào nhiều vì không muốn lỡ mất đợt tăng giá sau đó. Ngay cả khi lãi đạt mức kỳ vọng lúc đầu, họ vẫn không hề có ý định bán ra. Hậu quả là họ không kịp ứng phó khi cổ phiếu xuống đột ngột và đánh mất tất cả chỉ trong tích tắc.
Đặt kỳ vọng quá cao vào thị trường
Yếu tố góp phần không nhỏ trong việc hình thành nên FOMO là ỳ vọng vào thị trường một cách thái quá. Đối với mã cổ phiếu đang tăng, nhà đầu tư thường nghĩ rằng sẽ còn tăng trong thời gian dài, mua thì chắc chắn không thể lỗ mà không mua thì lại cực kỳ uổng phí. Tuy nhiên, nhiều khi nghĩ chủ quan như trên chẳng thể mang đến một kết quả như ý, mà chỉ biến nhà đầu tư thành con mồi cho thị trường xâu xé mà thôi.
Thiếu hiểu biết về thị trường chứng khoán và bị cuốn theo số đông
Phần lớn những nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường chứng khoán đều không có nhiều kiến thức và kinh nghiệm. Tất cả những gì họ làm chỉ là cố gắng học hỏi từ người đi trước, lên sàn giao dịch thật nhiều để quen dần với môi trường này. Tuy nhiên, cạm bẫy FOMO luôn hiện hữu, chỉ có sự am hiểu về thị trường mới bảo vệ nhà đầu tư khỏi nguy cơ tiềm ẩn từ FOMO.
Quá tự tin hoặc tự ti
Quá tự tin tạo nên tính chủ quan và vì thế nhà đầu tư có thể bỏ qua những biến động quan trọng trên sàn giao dịch. Nhiều người muốn chứng tỏ bản thân, khẳng định rằng mình chẳng kém cạnh ai nhưng cuối cùng phải ngậm ngùi chịu cái kết đắng.
Nhà đầu tư cũng không nên quá tự ti. Người tự ti về bản thân chính là đối tượng dễ bị FOMO kiểm soát nhất, khi mà họ không có đủ bản lĩnh cũng như ý chí kiên cường để tiếp nối kế hoạch đã lập ra trước đó.
Mong muốn chiến thắng
Nhà đầu tư có thể đạt được những thành quả nhất định, song điều đó chẳng có ý nghĩa gì nếu họ luôn khao khát thắng “đậm”. Khi gặp thất bại, họ có thể bị sụp đổ và điên cuồng tìm cách bù đắp lại số tiền đã mất.
3. Cách vượt qua “cạm bẫy” FOMO trong đầu tư
Tích lũy vốn hiểu biết về thị trường chứng khoá
Ngay cả những nhà đầu tư lâu năm cũng chưa chắc nắm bắt được toàn bộ thị trường. Nhưng phân tích kỹ thuật và cập nhật tin tức thị trường sẽ phần nào giúp các nhà đầu tư dự đoán được xu hướng giá cả. Đồng thời, nhà đầu tư cũng cần nghiên cứu các báo cáo tài chính của doanh nghiệp bán cổ phiếu, so sánh tương quan với các doanh nghiệp khác trong ngành về lợi thế cạnh tranh và bất lợi.
Xác định đúng thời điểm cắt lỗ
Nhà đầu tư nên mạnh dạn xuống lệnh cắt lỗ khi giá cổ phiếu có dấu hiệu chạm đáy và đu đỉnh. Việc này có thể giúp bảo toàn một phần vốn, từ đói nhà đầu tư mới có thể tái đầu tư khi thị trường có những tín hiệu tích cực hơn.
Tỉnh táo và kiên định
Yêu cầu bắt buộc đối với những ai muốn tham gia thị trường là phải tiếp nhận thông tin. Tuy vậy, mỗi người cần phải chọn lọc nguồn thông tin chính thống hoặc những nhận định, dự đoán có căn cứ vững chắc. Giữ cho mình sự tỉnh táo trước những luồng thông tin điều hướng dư luận là điều vô cùng cần thiết để hiểu đúng tình hình, tránh bị FOMO.
Ngoài ra, nhà đầu tư nên kiên định với kế hoạch đầu tư mà bản thân đã xây dựng. Thay đổi là điều có thể sẽ xảy ra, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc dễ bị tác động bởi các yếu tố ngoại cảnh.
